خاک بزرگترین مربی میرعابدین کابلی در کاوش بود - وبلاگ ایران

به گزارش وبلاگ ایران، زنده یاد میرعابدین کابلی از گنجینه های باستان شناسی ایران و یکی از پیشکسوتان باستان شناسی ایران بود. وی که حافظه باستان شناسی ایران به شمار می آمد 12 فروردین 1400 به دلیل نارسایی کلیه درگذشت و در آرامگاه ابدی در قبرستان معتمدی شهر بابل به خاک سپرده شد و با درگذشت وی ضربه بزرگی به حافظه باستان شناسی ایران وارد شد. کابلی تاریخ شفاهی باستان شناسی را خوب می دانست و گنجینه ای از اسرار باستان شناسی دوره معاصر ایران محسوب می شد.

از این باستان شناس پیشکسوت یکبار در سال 1395 به عنوان یکی از مفاخر میراث فرهنگی ایران تجلیل شد که همزمان با آن نیز کتابی با عنوان جشن نامه میرعابدین کابلی نیز رونمایی شد. این کتاب به پاس قدردانی از انسانی بود که بیشتر عمر خود را بدون وقفه در تحقیقات مربوط به باستان شناسی و تاریخ تمدن ایران زمین صرف نموده است. در ایران معدود باستان شناسی داریم که مانند میرعابدین کابلی، هم باستان شناسی را خوب بداند، هم با تاریخ و فرهنگ ایران زمین آشنا باشد و هم از نظر فضائل و سجایای اخلاقی به کمال رسیده باشد.

این جشن نامه به پاسداشت خدمات این مرد عظیم مجموعه مقالاتی با موضوعات مربوط به باستان شناسی را مورد ارائه داده است. در این جشن نامه کابلی از عیسی بهنام، عزت الله نگهبان و سمین دانشور به دلیل شخصیت شان و علم و دانش به نیکی یاد نموده است. کابلی پس از انقلاب ایران، سرپرستی تیم های کاوش محوطه شهداد در استان کرمان، شوش در استان خوزستان و قمرود در استان قم را برعهده داشته است. وی می گوید: عظیمترین مربی من در کاوش، خاک است یعنی تجربه، تجربه و تجربه است که می آموزد و همین خاک و تجربه بود که در شوش بعد از 100 سال کاوش فرانسوی ها، دروازه دوره هخامنشی را به من نشان داد.

جبرئیل نوکنده، مدیر موزه ملی ایران در جشن رونمایی از کتاب جشن نامه میرعابدین کابلی از وی به عنوان تاریخچه زنده دستگاه باستان شناسی ایران یاد کرد و گفت: میرعابدین کابلی سمبلی از نسل دوم باستان شناسان میدانی در ایران است. من به شخصه قدردان فیروز باقرزاده (پایه گذار مرکز باستان شناسی ایران) هستم که به درستی دست به انتخاب زد و به کسی چون استاد میرعابدین کابلی فرصت حضور فنی و تخصصی داد.

نتیجه این تصمیم امروز بر ما آشکار است و انجام چندین فصل کاوش روشمند علمی، انتشار ده ها مقاله و کتاب به قلم استاد میرعابدین کابلی گواهی است بر اینکه کابلی ها به درستی انتخاب شد. کابلی چهره ای است که در تمام مراحل تصمیم ساز و حساس تاریخ باستان شناسی پنج دهه گذشته حضور مؤثر داشته است، استاد کابلی برای حفظ و صیانت از میراث فرهنگی کشورمان جنگیده، از ارزش ها چشم پوشی ننموده و در مقابل کژی ها و تصمیمات نابخردانه مدیران سکوت ننموده است. کابلی را به حق باید تاریخچه زنده دستگاه باستان شناسی ایران در پنج دهه اخیر نامید.

نگاهی به زندگی نامه و مطالعات و پژوهش های کابلی

میرعابدین کابلی 9 مردادماه سال 1322 در شهرستان بابل به جهان آمد. او مقاطع مختلف تحصیلی خود را در بابل گذراند و در خردادماه 1343 دیپلم متوسطه خود را گرفت. کابلی که از دوره دبستان به تاریخ علاقه مند بود، در سال های دهم و یازدهم متوسطه با کاوش های مارلیک آشنا شد که خود جرقه ای برای ادامه تحصیلات دانشگاهی بود. در مهرماه 1343 دانشجوی کارشناسی باستان شناسی دانشگاه تهران شد و در سال 1347 بعد از دریافت مدرک کارشناسی و با توجه به رتبه اول، مهرماه 1351 در مقطع کارشناسی ارشد ثبت نام کرد، اما از ادامه تحصیل انصراف داد.

کابلی فعالیت خود را در اداره کل باستان شناسی از سال 1350 شروع کرد و از آن موقع در بسیاری از کاوش های باستان شناسی با مسئولیت های مختلف شرکت کرد که از آن جمله می توان کاوش های هفت تپه، ابوفندوا، آنالیز شمال خراسان، شهداد و اولین آنالیز مشترک در هلیلان به سرپرستی وی و پدر مورتنسن را برشمرد. او مسئولیت های معاونت و ریاست پژوهش اداره کل باستان شناسی، مدیریت بخش کاوش های باستان شناسی و معاونت پژوهشی میراث فرهنگی استان تهران را نیز برعهده داشته است.

میر عابدین کابلی نتایج مطالعات و پژوهش های خود را در کنگره ها و همایش های ملی و بین المللی تخصصی ارائه داده است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

دومین مجمع سالانه کاوش ها و پژوهش های باستان شناسی در ایران. موزه ایران باستان، تهران 1352

هفتمین کنگره بین المللی باستان شناسی و تاریخ هنر ایران، مونیخ 1354

نخستین گردهمایی مردم شناسی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران 1369

نخستین گردهمایی باستان شناسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شوش 1373

نخستین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی در ایران، بم(کرمان) در سال 1374

آب و آبیاری در شهداد هزاره سوم ویژگی اثر: منتشر شده در شماره 1 نشریه فروهر در سال 1362

باستان شناسی به روایت مردم ویژگی اثر: منتشر شده در نشریه نامه فرهنگ ایران، شماره 12 سال 1364 مربوط به بنیاد نیشابور

آنالیز آثار بعد از اسلام در مجموعه بازیافته ویژگی اثر: منتشر شده در نشریه میراث فرهنگی شماره پنجم سال 1371

آنالیز آثار پیش ازاسلام در مجموعه باز یافته ویژگی اثر: منتشر شده در نشریه میراث فرهنگی شماره سوم و چهارم در سال 1370

آنالیز های باستان شناسی در قمرود ویژگی اثر: این کتاب شامل متن، نقشه، طرح ، عکس و جدول است.

درباره دومین فصل کائش در قره تپه قمرود ویژگی اثر: منتشر شده در گزارش های باستان شناسی شماره 17 دره ماژین و آثار باستانی کول کئنی در پیش کوه لرستان ویژگی اثر: ارائه شده در: Akten Des VII Internationalen Kongresses Fur Iranische Kunst und Archaologia Munchen . DIETRICH REIMER VERLAG I BERLIN 1979.8

روابط فرهنگی و بازرگانی شهداد و منطقه ترکستان در هزاره سوم ویژگی اثر: منتشر شده در مجموعه مقالات کرمان شناسی در سال 1369

آنالیز باستان شناسی شهداد ویژگی اثر: منتشر شده در جلد سوم مجموعه شهرهای ایران به تلاش دکتر محمد یوسف کیانی که در سال 1368 توسط جهاد دانشگاهی منتشر شد.

شهداد تجلی گاه فرهنگ ایران در هزاره سوم پیش از میلاد ویژگی اثر: منتشر شده در نشریه انجمن فرهنگ ایران باستان، شماره 16 سال 1353

شهداد در هزاره سوم پیش از میلاد ویژگی اثر: منتشر شده در گزارش های دومین مجمع سالانه کاوش ها و پژوهش های باستان شناسی در ایران -1353، زیر نظر فیروز باقر زاده

شهداد مرکز ایالت آراتا ویژگی اثر: منتشر شده در نشریه باستان شناسی و تاریخ سال 1، شماره پیاپی 18 در سال 1365

شوش و میراث باستانی دشت شوشان ویژگی اثر: منتشر شده در نشریه میراث فرهنگی شماره 12 سال 1373

گزارش دهمین فصل کاوش گروه باستان شناسی دشت لوت در محوطه باستانی شهداد ویژگی اثر: منتشر شده در گزارش های باستان شناسی شماره 1 سال 1376

گزارش دومین فصل کاوش جبهه غربی تختگاه آپادانای شوش و طرح بازسازی و بازسازی دیوار تختگاه -بهار 1374 ویژگی اثر: منتشر شده در گزارش های باستان شناسی شماره 1 سال 1376

گزارش کاوش های تپه جلدو خرم آباد- 1360، گزارش کاوش های تپه ماسور خرم آباد- 1363

گزارش کاوش های کاخ هدیش در آپادانای شوش-1355، گزارش کاوش های گورستان هزاره سومی کان گنبد ایلام-1367

گزارش کاوش های محوطه باستانی ویغ ویژ در بند مهران- ایلام-1369

گزارش کاوش های نخستین فصل کاوش در جبهه غربی تختگاه آپادانای شوش- 1364

گزارش های محوطه ایلامی ارجان- 1369

گزارش های یازدهمین فصل کاوش در محوطه باستانی شهداد ویژگی اثر: شامل متن، نقشه، طرح و عکس در سال 1374

نمود پاره ای از سنت های پیش از تاریخی در دوران معاصر ویژگی اثر: منتشر شده در مجموعه مقالات اولین گردهمایی مردم شناسی در سال 1371

مساکن شهر شهداد و مقایسه آن با سکونتگاه های جنوب شرق ایران در چهار هزار سال پیش ویژگی اثر: منتشر شده در مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، جلد سوم، 1375