نشست تخصصی طراحی دوره تحصیلی فنی وحرفه ای و کاردانش برگزار گردید - وبلاگ ایران

به گزارش وبلاگ ایران، تهران (پانا) - نشست تخصصی طراحی دوره تحصیلی فنی وحرفه ای و کاردانش با حضور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و تعدادی از همکاران دفتر تألیف کتاب های فنی وحرفه ای و کاردانش برگزار گردید.

به گزارش روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای جلسه حسن ملکی ضمن ابراز تشکر و قدردانی از اقدامات صورت گرفته در دفتر تألیف فنی وحرفه ای و کاردانش گفت: مسئله اصلی در این جلسه، آنالیز سند دوره دوم مبه وسیلهه تحصیلی در دفتر فنی وحرفه ای و پاسخگویی به سؤالاتی است که در این راستا ایجاد شده است لذا لازم است که بر موضوع این سؤالات به ابهامات پاسخ داده گردد. در این راستا لازم است که به هندسه دقیق، سند تولیدی دست پیدا کنیم تا یک موضع واحد را در این جهت دنبال کنیم.

وی اضافه کرد: سؤال اول من این است که تفاوت های اساسی این سند با اوضاع فعلی دو شاخه فنی وحرفه ای و کاردانش در چیست؟ سؤال دوم نیز این است که دو شاخه فنی وحرفه ای و کاردانش چه وجه تمایزی با یکدیگر دارند که آنها را می توان در دو شاخه قرار داد؟ در این راستا، مایلم وجه تمایز را در مسئله آمادگی شغلی بدانم زیرا هر دو این شاخه ها با شغل یا خوشه ای از مشاغل مرتبط هستند.

ضرورت مشخص کردن تمایزهای دو شاخه فنی وحرفه ای و کاردانش

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی توضیح داد: دو شاخه شدن این عرصه به معنای تفاوت هایی است که وجود دارد لذا ما باید به این سؤال پاسخ دهیم که اساساً در خاتمه دیپلم هر کدام از این شاخه ها، هنرجویان قرار است که چه مهارت یا مهارت هایی را برای زندگی به دست آورند؟ نکته دیگر این است، انعکاس عملیاتی رویکرد کل نگر که در این سند مطرح شده، در اجزا و مؤلفه های برنامه های فنی و حرفه ای و کاردانش کدامند؟

ملکی ادامه داد: چه نسبتی بین این سند با اسناد بالادستی و رویکرد فطرت گرایی توحیدی برقرار شده است؟ بدیهی است که ما نمی توانیم بگوییم که نباید ارتباطی برقرار گردد زیرا همه ما زیر این چتر زندگی می کنیم. نکته دیگر این است که نیروی انسانی و کارآمد، متناسب با احتیاجهای بازار کار، فعلی و آینده که در اهداف آورده شده، آیا واقعاً قابل تحقق است؟ منظور من نیروی انسانی کارآمد و ماهر، متناسب با احتیاجهای بازار کار است.

وی توضیح داد: در ادامه می خواهم بدانم که ابعاد بومی رشته ها و دروس دو شاخه، چگونه پیش بینی شده است و با چه روشی مد نظر نهاده شده شده؟ زیرا بُعد بومی طبیعتاً باید در این جهت گیری وجود داشته باشد. نکته دیگر مربوط به واژه اَبَر حرفه و شغل است که در سند به کار برده شده، لذا لازم است که بدانیم این عنوان دارای چه مبنای علمی یا پژوهشی است؟ بدیهی است که گفتگوی امروز، در راستای رسیدن به شکل ایده آل است لذا بدیهی است که گفت وگو در این راستا را ضروری می دانم.

افشار بهمنی، مدیرکل دفتر تألیف کتاب های فنی وحرفه ای و کاردانش، از نگرش علمی و پژوهشی رئیس سازمان به این سند، تشکر کرد و گفت: هر کدام از سؤالات مطرح شده به وسیله شما، در کارگروه های مشخص شده، ساعت ها مورد مباحثه نهاده شده تا فضای ذهنی این کار و مطالعه به نوعی منسجم گردد. در جلسات و پژوهش هایی که صورت گرفته همه ما در نهایت این نتیجه به دست آمده که اساسا این دو بخش به سند احتیاج خاصی ندارند، و باید در اجرا استانداردها مد نظر قرار گیرد که مورد قبول ما قرار نگرفت چرا که اختلاف نظرهایی وجود داشت.

وی اضافه کرد: در بحث فطرت گرایی نیز، نگاه ما به سند 12 ساله است و هر دو شاخه را دارای اهداف مشترک می دانیم. مسأله اینجاست که در فنی وحرفه ای بعضی از رشته ها به علت احتیاجسنجی و عدم وجود بازار کار باید از تعاریف حذف گردد اما متأسفانه به علت مصوبات آموزش و پرورش، این رشته ها همچنان در دست اجراست لذا ما احتیاجمند یک نگاه کل نگر در این عرصه و تغییرات در سطح کلان هستیم. ما معتقدیم که اهداف این دو شاخه یکی است و باید این دو به سمت یکی شدن بفرایند اما علت اینکه در سند پیش رو و در اجرا، دو شاخه یکی نشده اند، موانع قانونی متعددی وجود دارد. به نظر می رسد که باید اجرای سند برنامه درسی ملی را با رویکرد متحولی هر دو شاخه، مد نظر قرار دهیم.

ملکی نیز گفت: چنانچه منطق ما و تحلیل ها بر مبنای یکی شدن این دو شاخه شده است، ما باید در این راستا گام برداریم زیرا مبنای کار ما پژوهش و اصول علمی است لذا اگر این احساس ایجاد شده است، باید به صورت یکپارچه دنبال آن باشیم. لازم است که با استدلال و جرأت وارد این عرصه شویم تا بتوانیم کار را به شکل اصولی پیش ببریم.

اشتراک غیرقابل انکار دو رشته فنی وحرفه ای و کاردانش

حسن عبدالله زاده، معاون مدیرکل دفتر فنی وحرفه ای و کاردانش نیز اعلام کرد: اگر به برنامه درسی ملی نگاه کنیم متوجه می شویم که کاملاً نگاه در آن، برمبنای یکی شدن است اما متأسفانه عواملی باعث شد که شکل کنونی ایجاد گردد و دست های ما به لحاظ قانونی بسته باشد. بدیهی است که اسناد دارای سطح و جایگاه هستند و در این راستا برنامه درسی ملی تصویب شورای عالی ملی و یک سند درونی است اما این سند نیز باید براساس اسناد بالادستی قرار گیرد باشد لذا اگر قانونی تدوین می گردد باید این سند، خود را با آن تطبیق دهد اما متأسفانه این چنین نیست. همان طور که می دانید، ما قانونی به نام قانون فنی وحرفه ای و مهارتی داریم که همه نظام های آموزشی را مکلف به این نموده که بر مبنای آن عمل نمایند و از آنجایی که این قانون ابلاغ شده، خدشه ناپذیر است لذا برنامه درسی ملی باید بر مبنای آن اصلاح گردد اما متأسفانه این چنین نیست.

وی اضافه کرد: رشته های کاردانش در سند برنامه درسی ملی این گونه تعریف شده که باید احتیاجهای مقطعی ارگان ها و سازمان ها را رفع کند. به عنوان مثال، زمانی که یک بنگاه مالی احتیاج به تعدادی نیروی کار دارد، باید به آموزش و پرورش درخواست دهد و سپس این رشته باید ایجاد گردد تا تعداد مشخصی افراد متخصص را برای آن بنگاه تربیت کند. در واقع پس از رفع شدن احتیاجهای آن بنگاه، این رشته جمع آوری خواهد شد اما فنی وحرفه ای بر اساس کارآفرینی شکل می گیرد، به این معنا که وقتی فرد دیپلم دریافت می نماید، باید به گونه ای پیش برود که در پی ایجاد کارگاه های کوچک و کار مستقل باشد لذا به صورت کلی دو شاخه فنی وحرفه ای و کاردانش تفاوت چندانی ندارند و مهارت در هر دو شاخه ، عملاً یکی است لذا در سند پیش رو تفاوت دو شاخه که عملاً معتقدیم یک شاخه با دو شیوه اجراست، ذکر شده است.

عباس بیات، رئیس گروه کاردانش، نیز در این جلسه اعلام کرد: در دوره مبه وسیلهه دوم ما، تناقضاتی را شاهد هستیم زیرا در مبانی نظری در پی تخصص گرایی نرم هستیم که کاملاً منظور از آن مشخص نیست و جای پاسخ دادن به این سؤالات در سند ملی نیز خالی است. در این راستا احتیاج است که ابتدا تغییرات را در اسناد کلان کشوری، دنبال کنیم.

وی اضافه کرد: طبیعتاً وقتی به سمت دایره اسناد می رویم با تناقضات روبه رو خواهیم شد. مهم ترین چالش ما، عدم تایید دوره دوم مبه وسیلهه است و شرایط کلان راهنمایی تحصیلی در این بخش هنوز مشخص نیست. در این راستا به نظر می رسد که برای تغییر رشته ها و شرایط کنونی نیز باید به شورای عالی مراجعه کنیم.

عبدالله اسدی، مشاور رئیس سازمان اظهار کرد: در این مسأله که باید از ابتدا شناخت و راهنمایی استعدادها مد نظر قرار گیرد، شکی نیست، اما اینکه چه کسی سند را مصوب می نماید، مسأله اصلی است لذا مشکل ما تعارض اسنادی است که هر کدام یک مرجع قانونی مشخص دارند. در واقع، ساز و کار کشور در تعارض قوانین مصوب شوراهای عالی، این گونه است که باید سال ها در پی آن حرکت کرد و پیگیری انجام گردد تا شاید بتوان به نتیجه مطلوب رسید.

وی اضافه کرد: یک اتاق عملیاتی باید در این راستا ایجاد گردد تا بتوانیم مشکل را حل کنیم و در این راستا باید نگاه عملیات رسانه ای را نیز دنبال کنیم. در این راستا قطعا پیگیری جدی حقوقی راهگشای اصلی است تا کار را بتوانیم در مجلس و شورای عالی دنبال کنیم.

عابدین آریان پور، رئیس گروه کشاورزی نیز گفت: بدیهی است که اختلاف نظر یک امر طبیعی است لذا بدیهی است که گفتمان مشترک، یک احتیاج جدی به شمار می رود لذا امیدوارم که موضوع را از کل به جز پیش ببریم. در این راستا احتیاجمند یک کار کارشناسی، تحقیق و پژوهش برای بودن یا نبودن هر کدام از این شاخه ها هستیم.

وی اضافه کرد: به نظر می رسد که کاردانش تنها پل مشخص برای مشخص متخصصان سازمان هاست البته من نیز به اجرای این دوره نقد دارم و معتقدم که عملاً کاردانش، چیزی به دانش آموز نمی دهد و اعتماد به نفس را نیز از او می گیرد. مسئله اینجاست که ما در نظام فعلی هیچ چارچوبی برای ایجاد رشته در کاردانش نداریم و ما به عنوان یک کارشناس، نمی توانیم بر مبنای شاخصه خاصی حرکت کنیم و عموماً سلیقه ای عمل می گردد که عملاً مسئولیت آن با ماست لذا باید زودتر از اینها سند کنونی آماده می شد. سازمان پژوهش باید قاطعانه تصمیم بگیرد که چه چیزی به صلاح آموزش کشور است و نباید در این جهت، تصمیم گیری ها خارج از چارچوب جهت گیری های سیاسی باشد. گاهی ممکن است در برنامه ریزی درسی، یک رشته فنی وحرفه ای و کاردانش دروس مشترکی داشته باشند و عملاً تفاوت چندانی در این بخش ها وجود ندارد.

پرستو آریا نژاد نیز تشکیل این جلسه را مثبت خواند و گفت: به نظر می رسد که در سال های اخیر علی رغم کوشش های صورت گرفته، اهداف محقق نمی گردد. من به عنوان کارشناس معتقدم که فعالیت دو شاخه موازی در این عرصه چندان مثبت نیست و نمی توان با این شرایط به تغییر فرایند اجرا خوش بین باشیم لذا اگر بتوانیم که هم صدا شویم و یک شاخه مشترک در این بستر ایجاد کنیم و برترین رشته ها را در قسمت مهارتی دنبال کنیم، بسیار مثبت و موفقیت آمیز است.

وی اضافه کرد: در بدو امر اساساً باید شاخص اصلی شکل گیری شاخه ها را آنالیز کنیم و شاخه هایی که ریشه مشترک دارند را باید در این جهت شناسایی کنیم. به عنوان مثال در حوزه معماری، رشته هایی با عنوان های مشابه داریم و آمار دانش آموزی بالایی نیز در آن وجود دارد و بر اساس استانداردهای وزارت کار و بدون به روز رسانی دنبال می شوند لذا شاید لازم باشد که به سمت تک شاخه ای شدن حرکت کنیم.

افشار بهمنی نیز اعلام کرد: ماهیت تحول را، ما به آن اذعان داریم و معتقدیم که اجرای فعلی این دو شاخه متناسب نیست اما در این راستا باید دو مسئله را مد نظر قرار دهیم. نکته اول این است که با توجه به اهداف مشترک دو شاخه فنی وحرفه ای را، چگونه می توانیم به یک شاخه تبدیل کنیم. در این راستا لازم است که یک سؤال مبنایی را در قالب یک پیشنهاد مطالعاتی عمیق به شورای عالی ارسال کنیم و در این راستا برای اصلاح برنامه درسی ملی درخواست کنیم. ما در ادامه به مطالعاتی خواهیم پرداخت و وارد پله دوم نیز خواهیم شد زیرا سند برنامه ملی با قانون نظام جامع تعارض دارد.

وی ادامه داد: وضع فعلی با توجه به اینکه سال 95 بنا بود به حل کردن آن یاری کنیم، باعث شد 5 سال آموزش های فنی وحرفه ای پیش برود اما کاردانش معطل بماند و بخش های دیگر حکم هایی را برای ایجاد رشته ها صادر می کرد. اغلب موارد مطرح می شد که رشته پیشنهادی دارای شاخص های مد نظر نیست اما متأسفانه اغلب شاخصه ها مورد تایید قرار نمی گرفت.

محسن کیا لاشکی، رئیس گروه علوم پایه و فناوری نیز در ادامه جلسه، اظهار کرد: فرق دفتر فنی وحرفه ای با تعلیم و تربیت نظری در این است که در شاخه نظری یک دانش داریم که آن را بر روی یک دیسیپلین قرار می دهیم و دانش آموز را از نقطه A به B طی 12 سال برسانیم اما در فنی و حرفه ای ما باید از بازار کار احتیاجها را احصاء کنیم. علاوه بر این اسناد به زودی چارچوب صلاحیت حرفه ای کشور نیز منتشر خواهد شد و یک نوع معادل سازی و هم ترازی با سایر نقاط جهان است و باید خود را در یک نظام هماهنگ جهانی ببینیم.

وی اضافه کرد: آنچه که ما انجام دادیم، این است که بر مبنای طبقه بندی شغلی، در سطح جهانست. هر شغلی یک تعداد کار به عنوان زیرمجموعه در این راستا دارد، هر کاری نیز یک سری وظیفه را در پی دارد لذا این تقسیم بندی را ما برای احصای نظرات و بازار کار انجام می دهیم البته بدیهی است که در این راستا به بومی سازی نیز توجه ویژه داریم.

رضوانفر نیز در ادامه جلسه اعلام کرد: سند پیش رو هم در جلسات محدود و هم در جلسات گسترده تر حضور پیدا کرد البته بدیهی است که ممکن است، هنوز ابهاماتی وجود داشته باشد لذا فضا هنوز برای حضور و بحث و گفت وگو باز است.

او اضافه کرد: لازم است که یک فراتحلیلی از پژوهش هایی که در ارتباط با کاردانش داشته ایم انجام دهیم تا بتوانیم به یک جمع بندی درست دست پیدا کنیم.

سند دفتر فنی وحرفه ای و کاردانش در دست ویرایش نهاده شد

حسن ملکی در بخش خاتمهی این جلسه به جمع بندی مباحث مطرح شده پرداخت و گفت: صحبت های مطرح شده، بسیار خوب و روشنگر بود و نشان از کوشش و همکاری بی دریغ دوستان داشت لذا در بدو امر باید به سند تدوین شده، توجه داشته باشیم زیرا نقاط مثبت بسیاری در این کار دیده می گردد.

وی اضافه کرد: در گام نخست، لازم می دانم که این سند با توجه به چند ملاحظه اصلاح گردد. نکته نخست این است که در بخش کاردانش، رویکرد تقاضا محوری را مد نظر قرار دهیم زیرا باید این بخش بر اساس درخواست سازمان ها و ارگان ها شکل گیرد زیرا عرضه محوری باعث شکل گرفتن نسخه نامناسبی از این بخش می گردد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی توضیح داد: در این جهت باید یک فراتحلیل داشته باشیم و از تحقیقاتی که در عرصه کاردانش صورت گرفته، استفاده کنیم تا از نتیجه آن در اصلاح سند پیش رو استفاده کنیم. بحث رویکرد آموزش عمومی در فنی وحرفه ای، باید مجدداً بازبینی گردد و این امر را از دوره ابتدایی مد نظر قرار دهیم لذا لازم است که در برنامه درسی از ابتدا، فضایی را برای آموزش مهارت و شایستگی های مشترکی که می توان برای این عرصه تعریف کرد، مد نظر داشته باشیم. این آموزش ها می تواند به عنوان زیربنا برای شایستگی ها تلقی گردد لذا باید این بخش را در دل برنامه های درسی بگنجانیم زیرا در نتیجه چنین برخوردی دانش آموز نسبت به فنی وحرفه ای فهمی بنیادین به دست می آورد و انتخاب این شاخه ها را آگاهانه و به درستی انجام می دهد.

دکتر ملکی ادامه داد: کار و فناوری که در برنامه درسی ملی پیش بینی شده و یکی از نقاط قوت به شمار می رود. یکی از اصلاحات این سند نیز همین بحث است لذا در بازبینی این سند، احتیاج به نوعی همبستگی وجود دارد. در این جهت دو شاخه فنی وحرفه ای و کاردانش، به علت اشتراک اهداف، باید در بخش هایی تمایز داشته باشد و این تمایز می تواند در رویکرد، اجرا باشد.

وی خاطر نشان کرد: پیشنهاد می کنم، ما یک ماده واحده ای را آماده کنیم و سپس آن را به شورای عالی آموزش و پرورش ارسال نموده و تقاضا کنیم که مورد آنالیز قرار گیرد. در این راستا باید ماده واحده به نوعی تنظیم گردد که پس از تصویب بتوانیم یک بازنگری اساسی در برنامه درسی ملی، از منظر فنی وحرفه ای و کاردانش داشته باشیم. در این راستا ما باید یک شاخه فنی وحرفه ای و مهارتی تعریف کنیم البته باید توجه داشته باشیم که بُعد مهارتی به شکل واقعی آن محقق گردد.