احساس گناه در والدین و 6 راه چاره برای اینکه خودتان را سرزنش نکنید - وبلاگ ایران

به گزارش وبلاگ ایران، احساس گناه در والدین یکی از احساسات طبیعی و رایجی است که در بسیاری از پدرها و مادرها دیده می گردد. این حس گناه در بچه ها اول و در ماه های اول تولد فرزند، بیشتر است. اما ریشه این احساس منفی، همواره واقعی و درست نیست و گاهی والدین، بیش از حد به خودشان سخت می گیرند و فرایند رشد و تربیت فرزند را برای خودشان سخت تر می نمایند. در ادامه با خبرنگاران مگ همراه باشید و در خصوص احساس گناه در والدین و روش هایی برای مقابله با آن بیشتر بخوانید.

احساس گناه در والدین چیست؟

حتما شما هم با والدینی که احساس گناه می نمایند روبرو شده اید. به ویژه مادرها که ساعات بیشتری را با بچه ها می گذرانند، ترجیح می دهند که همه چیز درست پیش برود اما این کار به این راحتی ها نیست. برای نمونه، امروزه محدود کردن ساعت استفاده از وسایل دیجیتال، تشویق به مصرف مواد غذایی سالم و انتخاب تفریح های مناسب می توانند برای والدین بسیار چالش برانگیز باشند و تعداد کمی پیروز می شوند این چالش ها را پشت سر بگذارند. والدینی که پیروز نمی شوند احساس گناه می نمایند و به لحاظ روحی در شرایط نامناسبی قرار می گیرند.

احساس گناه در والدین شامل احساساتی فراگیر درباره موضوعات زیر می گردد:

• ناقص انجام دادن وظایفی که به عنوان والدین بر عهده آن ها است
• اشتباه در انجام وظایف
• تصمیم گیری های نادرست که می تواند در آینده بچه ها تأثیرات منفی بگذارد

احساس گناه در والدین می تواند یک احساس زودگذر باشد، مانند احساس گناه یک مادر درباره استفاده بیش از حد فرزندش از تبلت در طول هفته گذشته، یا احساسی باشد که مدت ها است از آن رنج می برند، مانند احساس گناه والدینی که فرزندشان در دوره نوجوانی به میزان کافی مهارت آموزی نداشته است و آن ها خودشان را مسئول می دانند.

برخی از والدین احساس می نمایند بار سنگینی روی دوش آن ها است و برخی دیگر از والدین نگرانی بسیار شدیدی را تجربه می نمایند و می خواهند هر چه زودتر کاری انجام دهند. آن ها می خواهند از این احساسات عبور نمایند اما نمی توانند.

احساس گناه در والدین ریشه های گوناگونی دارد؛ از احساس بی کفایتی خود والدین گرفته تا فشارهای روانی محیط اطراف که دوستان، خانواده، رسانه های اجتماعی و منابع دیگر آن ها را ایجاد می نمایند.

با یک دور زدن سریع در اینستاگرام می توانید صدها پست از کارهایی که سایر والدین آن ها را به خوبی انجام داده اند مشاهده کنید؛ از آموزش به بچه ها گرفته تا تصویر بچه های نوپا که کاملاً آراسته اند و به زیبایی ژست گرفته اند. البته از قلم نیاندازید که ما نمی دانیم این کودک نوپا قبل یا بعد از ثبت این تصاویر تا چه میزان کج خلقی نموده است.

احساس گناه مرتبط با تداخل وظایف شغلی و خانوادگی

احساس گناه در پدرها و مادرها ویژگی های مشترکی دارد اما ممکن است تفاوت هایی هم وجود داشته باشد. یکی از مواردی که این تفاوت ها در آن نمایان می گردد، موضوع تداخل وظایف شغلی و خانوادگی و احساس گناه ناشی از آن است.

در سال 2016 پژوهشی انجام شد که در آن 255 نفر از پدرها و مادرهای شاغل مورد مطالعه قرار گرفتند. این پژوهش نشان داد که احتمال روبرو شدن با احساس گناه درباره تداخل وظایف شغلی و خانوادگی در مادران شاغل بیشتر از پدران شاغل است.

تأثیر احساس گناه در والدین

وجود اندکی احساس گناه در والدین می تواند سازنده باشد. اگر کودک شما هر روز مواد غذایی کم ارزش مصرف می نماید و شما احساس می کنید که باید گزینه های بهتری برای او انتخاب کنید، بهتر است این احساس را جدی بگیرید.

اما این احساس گناه می تواند روی تصمیم گیری شما تأثیر منفی بگذارد. قبلاً بر اساس آنچه برای بچه ها مناسب است تصمیم درستی گرفته اید و این احساس گناه در شما تردید ایجاد می نماید. این جا است که احساس گناه زیان آور می گردد.

برای نمونه، یک مادر شاغل انتخاب می نماید که از ابتدا به نوزاد خود شیر خشک بدهد و برای این انتخاب هم دلایل مختلف و قانع نماینده ای دارد. سپس یکی از دوستان او که البته نیت بدی ندارد در شبکه های اجتماعی درباره فواید جسمانی و عاطفی شیر مادر برای نوزادان، رابطه عمیقی که با نوزاد خود هنگام شیردهی دارد و تصاویر سلفی خود و نوزادش در دوران شیردهی پست هایی منتشر می نماید.

کاملاً روشن است که به اشتراک گذاشتن پیروزیت های شخصی هیچ اشکالی ندارد و این دوست سعی نمی نماید که در کسی احساس شرمندگی ایجاد کند.

اما مادر شاغل اکنون در شرایطی است که همه کوشش خود را به کار می گیرد تا برترین کار را انجام دهد و از تصمیم خود برای تغذیه نوزاد با شیر خشک چندان راضی نیست؛ در این شرایط پست هایی که دوستش به اشتراک گذاشته است مانند تیرهایی هستند که او را هدف قرار داده اند و احساسات منفی به این مادر شاغل حمله ور می شوند. یکی از این احساسات منفی می تواند همان احساس گناه باشد که به شکلی فراگیر روی زندگی مادر تأثیر می گذارد و به موضوع مهمی تبدیل می گردد که باید آن را پیگیری کرد.

باید مراقب خودت باشی تا بتوانی از آن ها مراقبت کنی

در برخی موارد احساس گناه در والدین آن چنان فراگیر می گردد که آن ها در فرزندپروری احساس ناتوانی می نمایند و نمی توانند عملکرد درستی داشته باشند.

اگر احساس گناه باعث ایجاد اضطراب شدید در شما می گردد، بهتر است با پزشک مشورت کنید چرا که می تواند علامت یک اختلال روانی جدی تر مانند افسردگی یا اضطراب پس از زایمان باشد.

غلبه بر احساس گناه در والدین

با این چند راه چاره می توانید بر احساس گناه غلبه کنید و با آرامش خاطر بیشتری برای تربیت بچه ها خود وقت بگذارید.

1. شناسایی ریشه های احساس گناه

دلایلی را که واقعاً باعث ایجاد احساس گناه در شما می شوند آنالیز کنید. ممکن است لازم باشد برای پیدا کردن ریشه های این احساس دوران کودکی را مرور کنید. شدت احساس گناه در والدین می تواند به یکی از موارد زیر بستگی داشته باشد:

• احساس می نمایند که والدین خودشان عملکرد خوبی در فرزندپروری نداشته اند و آن ها می خواهند در این رابطه عملکرد بهتری داشته باشند.
• والدینی که از اختلال وسواسی-جبری (OCD) یا سایر اختلالات روانی رنج می برند.
• والدینی که سابقه ترومای روانی دارند.

هنگامی که احساس گناه شما را فرا می گیرد، شرایط پیش آمده را یادداشت کنید. شاید بتوانید به مرور زمان ریشه ها را تشخیص دهید.

برای نمونه، شاید بفهمید که در بیشتر موارد احساس گناه شما ناشی از عدم مشارکت در فعالیت های فرزندتان است. در نتیجه زمانی که سایر والدین از ماجراجویی هایی که همراه با بچه هاشان داشته اند صحبت می نمایند، شما بیشتر احساس گناه می کنید. البته هر چیزی می تواند بیشترین سهم را در ایجاد احساس گناه داشته باشد؛ از انتخاب تغذیه کودک گرفته تا موضوعات مرتبط با مدرسه.

هنگامی که بتوانید عوامل ایجاد نماینده احساس گناه را تشخیص دهید، روبروه با این احساس آسان تر می گردد.

2. ارزیابی اهداف و ارزش ها

پس از اینکه ریشه های احساس گناه را در خودتان شناسایی کردید و توانستید خودتان را تربیت کنید، می توانید به عنوان پدر یا مادر اهداف و ارزش هایی را که دنبال می کنید مورد ارزیابی قرار دهید. شما بر اساس اهداف و ارزش ها تصمیم گیری می کنید؛ لازم نیست حتماً آن ها را یادداشت کنید و همین میزان که به آن ها توجه داشته باشید کافی است.

برای نمونه، والدینی که حفظ سلامت فرزندشان برای آن ها یکی از اهداف اصلی است و به موقع خوابیدن به یکی از ارزش های خانوادگی تبدیل شده است، زمان تماشای تلویزیون را برای کودکشان محدود می نمایند.

اگر بر اساس اهداف و ارزش های درست تصمیمی گرفته اید و هنگام اجرای آن با احساس گناه روبرو شده اید، آن اهداف و ارزش ها را با خودتان مرور کنید و به خودتان تذکر دهید که باید به آن ها پایبند باشید.

3. ارزیابی افرادی که با آن ها رابطه دارید

آیا با افرادی در ارتباط هستید که ارزش های شما را درک می نمایند و با شما هم فکر هستند؟ اگر آن ها این گونه نیستند، در ارتباط با آن ها تجدید نظر کنید.

برای نمونه، شما به منابع معتبری برای کسب اطلاعات احتیاج دارید. اگر همسایه شما همه چیز را می داند و برای هر موضوعی توصیه ای دارد، باعث می گردد که شما نتوانید با اطمینان تصمیم گیری کنید و بهتر است خیلی به نظرات او اعتماد نکنید.

اگر تعداد افرادی را که با آن ها درباره تصمیمات مهم مشورت می کنید کاهش دهید، کمتر دچار اشتباه های ناخواسته می شوید. گروه تصمیم گیری شما می تواند شامل همسرتان، یکی از اعضای قابل اطمینان و مطلع خانواده، پزشک کودکتان، یکی از دوستان قابل اعتماد که اهل قضاوت کردن نیست یا گروه کوچکی از دوستان صمیمی باشد و لازم نیست افراد بیشتری عضو این گروه باشند. اگر نتوانستید این گروه را تشکیل دهید، یک مشاور مطلع و باتجربه را برای مشورت کردن انتخاب کنید.

4. توجه هم زمان به فرزند و حس درونی خودتان

حس درونی والدین و به ویژه مادرها یک افسانه نیست، بلکه منبعی قوی از خرد و قدرت تصمیم گیری است که والدین از آن برای محافظت از بچه هاشان استفاده می نمایند. هنگامی که کودک یک ساله ای گریه می نماید، مادرش می تواند دلیل گریه او را تشخیص دهد.

اگر می خواهید بفهمید که باید در چه موردی احساس گناه داشته باشید و در چه موردی نداشته باشید یا اینکه تصمیم شما مؤثر بوده است یا نه، بچه ها منابع بسیار خوبی برای کسب اطلاعات هستند.

اگر هنگامی که مشغول انجام کاری هستید کودک شما دائماً از شما می خواهد که با او بازی کنید، لازم نیست احساس گناه کنید اما شاید لازم باشد پس از سرانجام کار زمانی را به بازی با کودکتان اختصاص دهید.

5. محافظت از ارزش ها در برابر مهاجمان

بدون شک با مهاجمان روبه رو خواهید شد. اگرچه خوشایند نیست اما اگر واقع بین باشید باید این انتظار را داشته باشید که سایرین بخواهند باورها و تصمیمات شما را تغییر دهند.

هنگامی که کسی انتخاب شما را به چالش می کشد، تعجب نکنید. به جای کوشش برای متقاعد کردن طرف مقابل، به او بفهمانید که حق دارید تا نظر او را نپذیرید. نباید نظرات دیگران به سادگی روی انتخاب ها و احساسات شما تأثیر بگذارد.

برای نمونه، مادری می خواهد به فرزند خود بیشتر از یک سال شیر بدهد و برخی می خواهند او را از این تصمیم منصرف نمایند. نباید این مادر تحت تأثیر نظرات دیگران قرار بگیرد و شیردهی را قطع کند.

بعلاوه در برخی شرایط شما بیشتر مورد انتقاد قرار می گیرید. اگر بتوانید به گونه ای رفتار کنید که در این شرایط قرار نگیرید، می توانید از تصمیمات خود محافظت کنید.

6. خودداری از ایجاد احساس گناه در دیگران

در برخی موارد این والدین هستند که باعث ایجاد احساس گناه در یکدیگر می شوند. وقتی می بینند که مادری برای کودک خود از پستانک استفاده می نماید، می خواهند او را متقاعد نمایند که پستانک وسیله مضری است، یا هنگامی که پدری را در فروشگاه و در حال خرید چیپس برای کودک خود می بینند، به او تذکر می دهند و درباره تأثیر رژیم غذایی سالم در رشد کودک صحبت می نمایند.

وقتی می خواهید در شبکه های اجتماعی مطلبی را به اشتراک بگذارید، مراقب باشید و مطالب بی پایه و اساس یا مطالبی را که روی دیگران تأثیر منفی می گذارند منتشر نکنید. نباید احساس گناه را بین دیگران ترویج دهید و به جای این کار والدین را تشویق کنید تا از احساسات درونی خودشان یاری بگیرند. اگر همه والدین این نکته را رعایت نمایند، باعث ایجاد احساس گناه در یکدیگر نمی شوند.

نکته سرانجامی

وقتی بچه ها بزرگ می شوند، برخی از والدین می فهمند که بسیاری از لحظات لذت بخش را تجربه ننموده اند و درباره اشتباهاتی که مرتکب شده اند نگران هستند. حتی شاید آن ها از اینکه به برخی توصیه ها توجه ننموده اند احساس پشیمانی نمایند.

مهم تر از همه اینکه والدین به این نتیجه می رسند که احساس گناه نه تنها ذره ای در فرزندپروری نقش نداشته است بلکه مانع لذت بردن آن ها از این دوره شده است. بنابراین، در تربیت بچه هاتان مهربان تر باشید، شرایطی را که دارید بپذیرید، روش خودتان را دنبال کنید و اجازه ندهید دیگران برای شما تصمیم بگیرند.

منبع: Healthline